Salihli Odun Köfte: Tarihi Lezzet

Manisa’nın büyük ve verimli topraklara sahip ilçesi Salihli, sadece kirazı ve üzümü ile değil aynı zamanda köftesiyle de ünlüdür. Salihli Odun Köfte, coğrafi işaret almış, tadanların tekrar yemek istediği eşsiz, tarihi bir lezzet.

Salihli Odun Köfte, 20.01.2008 yılında mahreç işareti almış, coğrafi işaretli ürün olarak tescil edilmiştir.

Mazisi 1900’lü yıllara kadar gider. Balkan Harbi sırasında 1910 yılında Bulgaristan Filibe Pazarcık’tan, Salihli’ye göç eden muhacirler burada öğrenmiş oldukları köfteciliği devam ettirirler. 1911’de İbrahim ve Fehmi ustalar kendi mekanlarını açarlar. Bugün bu ailenin yeni kuşakları Azaklar Odun Köfte olarak hala Salihli’de hizmet vermektedir.

İlk çıktığında İsli Köfte olarak adlandırılan bu lezzet, odun ateşinde piştiği için yerel halk tarafından Odun Köfte diye adlandırılmış ve ismi zamanla değişmiştir. Ayrıca birçok yeni usta yetişmiş ve bu lezzeti yapan başka köfteciler açılmıştır.

Salihli Odun Köfte özellikleri

Salihli Odun Köfte’yi diğer köftelerden ayıran karakteristik özellikleri var. En büyük ayırt edici özelliği pişirme tekniğidir. Bu lezzetli köftenin ayırt edici özelliklerini kısaca değinelim.

• Kuzu (3 ay ila 1 yaş erkek kıvırcık cinsi) etinden yapılır.
• Kıyma, kuzunun %35 kaburgası, %47 butu ve %18 böbrek yatağı kullanılarak hazırlanır. Bu oranlar değişebilir.
• Kıyma, 3 mm aynada iri kıyım olarak çekilir.
• Kıymada kuyruk yağı, %10 civarında etin kendi yağı kullanılır.
• Baharat içermez.
• Tuz ilave edilir.
• Şişe tutunmasını kolaylaştırmak ve bağlayıcı olması açısından çok az un içerir.
• Ağızda hissedilen, sulu bir köftedir.
• %40’a varan yağ oranı, pişirme sonrası %4’e kadar düşer.
• Eni 2 cm olan demir şişlere dizilerek meşe odunu ateşinde pişirilir.

Şişte pişirilen başka bir köfte daha keşfetmek isterseniz Tire Köftesi yazımızı okuyabilirsiniz.

Tescillenmiş halinde belirtilmese de bazı ustalar kuzu kıymasının içine %20 oranında dana kıyması koymayı tercih ettiğini dile getirmektedir.

Bu eşsiz lezzeti ustalarından dinlemek için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz:

Salihli Odun Köfte tarifi

İzmir Ankara arası seyahat edenler, bu köfteyi yemek için Salihli’de mola vermeyi ihmal etmez. Coğrafi mahreçli Salihli Odun Köfte tarifi için neler gerekli, yapılışı hakkında bilgiler paylaşalım.

Gerekli Malzemeler:

• 1 kilo yağlı kuzu eti (kaburga, but, iç yağ)
• 100 gram kuyruk yağı (etin %10’u oranında)
• 20 gram tuz
• 20 gram un
• Servis için domates ve yeşil biber

Yapılışı:

1. Etlerin sinirleri ayıklanır. Yağ ve et, kıyma makinesinde iri kıyım (3 mm ayna ile) çekilir.
2. Kıymaya un ve tuz ilave edilerek kıvam alana dek yoğrulur.
3. Yoğrulan kıyma 4 °C’de 1 saat dinlendirilir.
4. Dinlenen kıymadan ıslak elle alınır ve demir şişlere elle sıvanır.
5. Pişirme aşamasına geçilir.

Nasıl pişirilir?

Köfte harcına ilave edilen kuyruk yağı, köftenin yumuşak olmasını ve kabarmasını sağlar. Döş eti, pişen köftenin yağının ateşe kolayca akmasına yardım eder. Harçtaki un ise köftenin pişerken şişte dağılmasını önler.

Bu köftenin en önemli özelliği, meşe odununun yanmış közünde, ızgarada pişmesidir. Izgarada herhangi bir tel veya tepsi kullanılmaz. Köfte şişleri doğrudan közün üstünde tutulur. Köfteden akan yağlar ateşi harlar, hem köfteyi pişirir hem de köz kokusunun ve isinin köftenin içine sinmesini sağlar. Köfteler yaklaşık 2 dakika pişirilir. Köfteler pişerken harika bir görüntü de ortaya çıkar.

Pişmiş köfte yaklaşık 7 cm boyunda 1,5 cm eninde, kahverengimsi olur. Ancak yağlı bir görünüme sahip değildir. Suludur ve kolayca çiğnenebilir.

Nasıl servis edilir?

Servis için küçük tabaklar kullanılır. Köfte şişlerinin yarımşar porsiyon halinde azar azar getirilip tabağa çıkarılması tercih edilir. Böylece sıcak servis edilmesi ve yenilmesi sağlanır. Ancak günümüzde, özellikle yoğun saatlerde, bu pek mümkün olmayabilir ve köfte doğrudan tabaklanmış şekilde masaya getirilebilir.

Genellikle bir porsiyonda 4-5 köfte yer alır.

Salihli Odun Köfte, közlenmiş yeşil biber, domates, yeşillik ve çeşitli baharatlar (kimyon, karabiber, acı biber) ile servis edilir. Ek olarak közlenmiş soğan ve eski usul kuzu yoğurdu ikram edilebilir.

Salihli Odun Köfte nasıl yapılır?

Bu enfes lezzeti evde yapmak isteyenler için kötü bir haberimiz var. Bu köfteye lezzetini veren unsurlardan biri de meşe odunu ateşi ve isi.

Ev ortamında, teflon tava veya döküm tava kullanarak bu lezzeti tam olarak elde etmek mümkün olmayabilir. Ancak mangalda yapma imkanınız varsa meşe odununu köz haline getirerek doğrudan şişeleri mangala yerleştirerek yapabilirsiniz. Yine de Salihli Odun Köfte nasıl yapılır, kısaca bakalım.

Malzemeleri hatırlayalım.

• 1 kilo kuzu döşünden kıyma
• 100 gram kuyruk yağı
• 1 yemek kaşığı kadar tuz (20 gram)
• Tepeleme 1 kaşık un (20 gram)
• Servis için domates, yeşil biber, arzuya göre soğan, yoğurt ve yeşillik

Şimdi bu tarihi lezzeti nasıl yapacağınızı anlatalım.

Kıymaya, kuyruk yağı, un, tuz ekleyip ve kıvamlı hale gelene dek yoğurun. Ardından köfte harcını 1 saat buzdolabında dinlendirin. Kıymadan bir parça alın ve ellerinizi ıslatarak 2cm enindeki şişe sarın. Elinizin uzunluğunda köfteyi şişe dizin. Adana kebabı gibi şişin sonuna kadar köfteyi sıvamayın.

Meşe odununu yakın ve kızgın köz haline getirin. Hazırladığınız şişleri közün üzerinde çevirerek 2 dakika boyunca pişirin. Köftenin yağları köze akacağından ateş alevlenecektir. Bu yüzden pişirirken dikkatli olun. Bu arada yeşil biberleri, domatesleri közleyin.

Pişen köfteleri sıcak sıcak servis edin. Yanına közlenmiş domates, yeşil biber ve zevke göre soğan koymayı ihmal etmeyin. Tercihen ayran veya yoğurt eşliğinde afiyetle yiyebilirsiniz.

Odun Köfte evde nasıl yapılır izlemek için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz:

Salihli Odun Köfte nerede yenir?

Ünü tüm Türkiye’ye yayılmış bu lezzeti Manisa ve çevre illerde tadabilirsiniz. Ancak Odun Köfte Salihli ilçesiyle özleşmiştir ve en çok burada yapılır. Her lezzet gibi Salihli Odun Köfte de doğduğu topraklarda hakkıyla yapılır. Bu lezzeti tatmak için Salihli’yi ziyaret etmeniz yerinde olacaktır.

Antik kent Sardes, Salihli ilçesi sınırları içinde kalır. Bu antik kenti görmeye gittiğinizde veya İzmir-Ankara arası seyahat ederken burada mola verip Odun Köfte’yi tadabilirsiniz.

Manisa’dan bahsetmişken meşhur Akhisar Köfte‘ye değinmeden olmaz. Yazımızıda detayları bulabilirsiniz.

Salihli’de Odun Köfte nerede yenir?

Bu lezzeti tatmak için Salihli’ye geldiyseniz, birçok işletme bulabilirsiniz. Hem ilçe merkezinde (Sevgiyolu, Kent Meydanı, çarşı içi) hem de Salihli çevre yolu üzerinde (İzmir Salihli Ankara yolu) birçok restoran ve lokantada bu köfte yapılır.

Azaklar Odun Köfte, Değirmen Odun Köfte gibi birçok yerde bu lezzeti tadabilirsiniz.

Meşhur Salihli Odun Köftecisi

Salihli’de meşhur olmuş birçok köfteci var. Biraz internette arama yaparak sevilen mekanları keşfedebilir ve müşteri yorumlarını okuyabilirsiniz. Meşhur Salihli Odun Köftecilerinden bazıları şunlardır:

• Azaklar Odun Köfte (yol üstü)
• Meşhur Salihli Odun Köftecisi (Kent Meydanı)
• Değirmen Odun Köfte (yol üstü)
• Divan Odun Köfte (Sevgiyolu, çarşı içi)
• Cansu Odun Köfte (Atatürk Caddesi)
• Ege Odun Köfte (Sevgiyolu)
• Gürsu Odun Köfte (Sevgiyolu)
• Cemal Usta Salihli Odun Köfte (Orhaniye, merkez)
• Güven Odun Köfte (merkez, çarşı içi)
• Paşa Odun Köfte (yol üstü)

Aklınızda Bulunsun

Salihli Odun Köfte’nin en önemli özelliği kuzu etinden yapılması ve doğrudan meşe odununda pişirilmesidir. Kuzu etinin doğal olarak bir kokusunun olacağı unutulmamalı. Ayrıca köftede is tadı da olacaktır. Baharatsız, yağlı ve sulu köfteleri tercih ediyorsanız, kuzu etini ve kuyruk yağını seviyorsanız tam da size hitap eden bir köfte olabilir. Porsiyon biraz küçük gelebilir. Kuzu etinin maliyetli olduğunu, meşe odunu bulmanın eskisi kadar kolay olmadığını akılda bulundurmak gerekir. Deneyeceklere şimdiden afiyet olsun…

Kaynaklar:
1.https://ci.turkpatent.gov.tr/Files/GeographicalSigns/97.pdf
2.https://www.100tarihilokanta.com/azaklar-odun-kofte-1911/
Sorumluluk Reddi:
Bu yazı bilgilendirme amaçlıdır. Herhangi bir reklam, iş birliği, kesin bilgi ve tavsiye içermez. Tarifi yapmak kişinin kendi sorumluluğundadır. Tariflerde alerjen içerikler olabilir, buna dikkat edilmelidir. Damak tadının kişiden kişiye değişebileceği unutulmamalıdır.