Tekirdağ Köftesi: Yüzyıllık Eşsiz Tat

Köfteler diyarı Trakya’dan eşsiz bir lezzet daha. Trakya’nın en güzel sahil kentlerinden bir olan Tekirdağ, köftesi ile meşhur. Coğrafi işaretli Tekirdağ Köftesi, kendine has bir lezzet.

Tekirdağ Köftesi, 7.8.2020 tarihinde coğrafi işaret alarak tescillenmiş bir köfte çeşidi. Tescille birlikte köfte net bir tarife kavuşmuş ancak tescilli tarifin aksine kendi dokunuşlarını katan ustaları görmek halen mümkün.

Bu köfte yüzyıldan fazla bir geçmişe sahip. Bu köfteyi ilk yapan kişi Hacıköylü Hüsayin Ağa (Hüseyin Yoğurtçular)’dır. Hüsayin Ağa, Tekirdağ merkezde açtığı dükkanında sulu yemekler bittiğinde ızgara köfte yapıp satarmış. Zamanla köftesi çok sevilmiş. Köftesinin yapılışını eşine, oğluna ve yeğenlerine öğretmiş, kendine bir köfteci açmış. Başlarda Tat Köftesi, Hacıköylü Köftesi diye anılan bu köfte, ustaların yetişmesi ve yeni mekanların açılmasıyla birlikte bölgenin adıyla anılır olmuş ve adı Tekirdağ Köftesi olarak kalmış.

Trakya’nın saklı kalmış bir lezzetini daha keşfetmek isterseniz Ahmetbey Köftesi yazımıza göz atabilirsiniz.

Tekirdağ Köftesinin özelliği

Her köftede olduğu gibi Tekirdağ Köftesi de kendine has özellikleri var. Bu ayırt edici özelliklerine kısa kısa değinelim.

• %100 dana etinden yapılır. Bölgede yetiştirilen 2 yaşını aşmamış erkek danalar kullanılır.
• Esas olarak but, kaburga, kürek ve gerdan etinden kıyma hazırlanır.
• Toplam yağ oranı en fazla %25 olmalıdır.
• %10-15 civarı dana iç yağı (sarma veya böbrek yağı) eklenir.
• Bağlayıcı olarak bayat buğday ekmeği kullanılır.
• Baharat olarak kimyon, karabiber ve tuz kullanılır.
• Kırmızı soğan ve sarımsak ilave edilir.
• Şekil verme işleminden önce köfte hamuru dinlendirilir.
• Silindirik yapıda, parmak şeklinde köfteler yapılır. Bunun için özel makineler kullanılabilir.
• Köfteler elastik bir kıvama ve homojen yapıya sahiptir. Köfte yüzeyinde boşluklar ya da çatlaklar olmamalıdır.
• Odun ateşinde pişirilir.

Bazı ustalar bağlayıcı olarak bayat ekmek yerine irmik tercih etmektedir. Köfte harcına ilave bir katkı maddesi konulmaz ancak bazı tariflerde hala karbonat kullanıldığı görülmektedir. Tescillenmiş orijinal Tekirdağ Köfte tarifinde karbonat, yumurta, soda, pul biber ve kırmızı toz biber bulunmaz.

Bu lezzetli köfteyi bir de ustasından dinleyin.

Tekirdağ Köftesi tarifi

Şimdi bu eşsiz lezzetin tarifini ve yapım aşamalarını paylaşalım. Ancak burada orijinal Tekirdağ Köfte tarifi ve malzemeleri olacağını hatırlatalım.

Tekirdağ Köftesi malzemeleri

• 1 kilo dana eti (but, kaburga, kürek, gerdan karışımı)
• 80 gram bayat ekmek
• 40 gram kırmızı soğan
• 2 gram sarımsak
• 125 gram dana iç yağı
• 15 gram tuz
• 7 gram kimyon
• 3 gram karabiber

Servis için: 

• Yeşil biber, domates, soğan, maydanoz, acı sos

Tekirdağ Köftesi yapılışı

Bu lezzetli köftenin yapım aşamalarını sıralayalım.

1. Sinir ve yağlarından temizlenen etler, bayat ekmek, kırmızı soğan, sarımsak ve dana iç yağı ilave edilerek kıyma makinesinde çekilir.
2. Kıymaya kimyon, karabiber ve tuz ilave edilir ardından kıyma homojen bir hamur olana dek yoğrulur.
3. Hazırlanan köfte harcı tepsiye alınır. 0-4°C’de en az 18 saat en fazla 24 saat dinlendirilir.
4. Dinlenmiş köfte harcına makine veya el ile şekil verilir. 6,5 cm boyunda 1,5 cm çapında silindirik köfteler yapılır. Her bir köfte 15 gram olmalıdır.
   
5. Pişirme aşamasına geçilir.

Tekirdağ Köftesi nasıl pişirilir?

Sevilen bu Trakya lezzeti, mangal (odun) kömüründe, sıcak ve alevsiz ateşte, oluklu 2,5 mm’lik saç ızgara üstünde pişirilir. Bu ızgara yukarıdan aşağıya hafif öne doğru meyillidir ve ön kısmında bir yağ haznesi (yalak) bulunur. Buraya hem bir miktar ayçiçek yağı dökülür hem de pişen köftelerden akan yağ burada toplanır.

Köfteler, önce ızgaranın haznesindeki yağa batırılıp çıkarılır ve ardından ızgara oluklarına diklemesine dizilir. Köfteler sürekli çevrilerek eşit miktarda pişmesi sağlanır ve kurumaları önlenir. Rengi sütlü kahveye dönen köfteler pişmiş demektir.

Köfteler pişerken yeşil biberler közlenir. Arzuya göre servis edilecek ekmekler ısıtılır.

Nasıl servis edilir?

Tekirdağ Köftesi, bölgeye özel acı sos, közlenmiş yeşil biber, dilimlenmiş domates, soğan ve maydanoz ile servis edilir.

Bir porsiyonda 10 adet köfte bulunur. Bir porsiyon ortalama 150 gramdır. Sıcak yenilmesi için beşer beşer servis eden mekanlar vardır.

Köftenin yanında genellikle ızgara ekmek, ayran ve piyaz servis edilir. Mevsimine göre salata ikram edilebilir.

Köfte sonrası Hayrabolu Tatlısı, Bulama, Peynir Helvası gibi tatlılardan deneyebilirsiniz.

Soslu köfteleri seviyorsanız Bursa Pideli Köfte denememiz gereken lezzetlerden biri. Tarifi yazımızda.

Tekirdağ Köftesi nasıl yapılır?

Evde Tekirdağ Köfte yapımı tabii ki mümkün. Bu eşsiz lezzeti kendi mutfağınızda yapabilirsiniz. Ancak bu köftede et kalitesinin ve dinlendirmenin önemli olduğunu unutmayın. Ayrıca imkanınız varsa köfteleri mangalda odun ateşinde pişirmeniz lezzetini artıracaktır. Teflon tava yerine döküm tava tercih etmeniz daha başarılı sonuçlar almanızı sağlayacaktır. Tekirdağ Köftesi nasıl yapılır adım adım sayalım ama önce malzeme listesini tekrar hatırlayalım.

Malzemeler:

• 500 gram dana kıyma (%25 yağlı, tercihen but, kaburga ve kürek karışımı)
• 60 gram dana iç yağı (kıymanın yağ oranı yetersizse)
• Çeyrek bayat ekmek veya 4 yemek kaşığı ufalanmış ekmek içi (40 gram)
• Yarım küçük kırmızı soğan (20 gram)
• 1 diş sarımsak (1 gram)
• 1 çay kaşığı tuz (5 gram)
• 1 çay kaşığı kimyon (3 gram)
• 1 çay kaşığı karabiber (1,5 gram)

Servis için:

• Acı sos
• 4 yeşil biber
• 2 domates
• 1 soğan
• 1 tane dilimlenmiş ekmek
• Bir tutam maydanoz

Kızartmak için:

• 2-3 kaşık ayçiçek yağı

Tekirdağ köftesi yapımı

Artık Tekirdağ köftesinin yapılışına geçelim.

• Öncelikle evinizde kıyma makineniz varsa kasabınızdan but ve kaburga karışımı köftelik et alın. Yeteri kadar yağlı değilse iç yağı da isteyin. Eti, iç yağını, ekmeği, soğan ve sarımsağı makinede çekerek kıymanızı kendiniz hazırlayabilirsiniz.
• Kıyma makineniz yoksa kasabınızdan eti ve iç yağını çekmesini isteyin.
• Yarım kırmızı soğanı rendenin ince tarafıyla rendeleyin ve sarımsağı dövün.
• Bir kaba kıymayı, rendelenmiş soğanı, dövülmüş sarımsağı, ufalanmış bayat ekmeği koyup iyice yoğurun. Homojen bir karışım elde edin.
• Hazırlamış olduğunuz köfte harcını bir tepsiye veya kaba alın. Buzdolabında 0-4°C’de en az 18 saat dinlendirin. İdeal olanı 24 saat dinlendirmenizdir.
• Harcı yeteri kadar dinlendirdikten sonra bir iki dakika daha yoğurun. Ardından şekillendirme aşamasına geçin.
• Elinizi hafifçe yağlayın ve harçtan avucunuza ceviz büyüklüğünde parça alın. İki elinizin avuç içini birbirine sürerek parmak büyüklüğünde silindirik köfteler yapın. Bunun yerine harçtan bir parça alıp kesme tahtasında iki elinizle ileri geri yuvarlayarak uzun silindirik köfteler yapabilir ve bunları eşit parçalara ayırabilirsiniz.
• Döküm tavanızı ısıtın. Tava ısındıktan sonra ocağınızın gücüne göre orta veya kısığa yakın ateşe alın.

💡Püf noktası : Döküm tavanızın yeterince ısınıp ısınmadığını anlamak için elinizi tavanızın üstünde tutun ve sekize kadar sayın. Sekizde elinizi çekmek zorunda kalıyorsanız tavanız yeterince ısınmış demektir.

• Derince bir kaba ayçiçek yağını dökün. Köfteleri önce ayçiçek yağına batırıp çıkarın ardından tavanıza dizin.
• Köfteleri sık sık çevirerek istediğiniz derecede pişirin. Kurutmamaya ve yakmamaya özen gösterin.
• Yeşil biberleri aynı tavada biraz közleyin.
• Dilimlenmiş ekmekleri aynı tavada biraz ısıtın ve çıtırlaştırın.
• Domatesi dilimleyin, soğanı söğüş haline getirin ve bir tutam maydanoz ekleyin.
• Servis tabağına 10 adet köfte, bir tane közlenmiş yeşil biber, dilimlenmiş domates ve biraz da soğan söğüş ekleyin.
• Tabağın kenarına acı sostan koyabilirsiniz veya ortaya sos tabağıyla ikram edebilirsiniz. Sosu nasıl yapacağınızı aşağıda bulabilirsiniz.
• Ayranla birlikte sıcak sıcak afiyetle yiyin.

Bu köfteyi nasıl yapacağınızı görmek için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Tekirdağ Köftesi sosu tarifi

Bu harika köftenin yanında verilen acı sosu evinizde yapabilirsiniz. Sos için gerekli malzemeler:

• 1 yemek kaşığı acı biber salçası
• 1 adet rendelenmiş orta boy domates veya 2 kaşık domates sosu
• ½ çay kaşığı tuz
• ½ çay kaşığı karabiber
• ½ çay kaşığı acı pul biber (daha acı bir sos istenirse)
• 1 yemek kaşığı zeytin yağı

Yapılışı ise oldukça basittir. Tüm malzemeleri bir kabın içine alın ve iyice karıştırın. Sosunuz hazır. Bu sosu pişirmenize gerek yok. Köftelerin yanına koyarak veya sos tabağında servis edebilirsiniz.

Tekirdağ Köftesi nerede yenir?

Tekirdağ köftesinin en büyük sırrı ve lezzeti etidir. Bölgede yetişen endemik bitki türleriyle beslenen hayvanların etleri köfteye ayrı bir lezzet katar. Bölge dışındaki hayvanların beslenme türü farklı olabileceğinden bu lezzet tam olarak yakalanamayabilir.

İşin ustalığı da ayrı. Tekirdağlı köfteciler bu asırlık lezzeti yapma konusunda oldukça maharetlidir. Kullanılan malzeme seçimi de lezzeti etkiler. Dolayısıyla bu köfteyi Tekirdağ’da tatmak en doğru seçim olacaktır. Ancak günümüzde başta İstanbul ve Trakya Bölgesi olmak üzere birçok yerde bu lezzet yapılmaktadır.

Tekirdağ’da köfte nerede yenir?

Tekirdağ’da köfte yiyebileceğiniz pek çok mekan vardır. Kent merkezinde ve kente gelirken yol üstünde bu lezzeti tadabilirsiniz. Kent merkezinde, sahil yolunda, Tekirdağ-İstanbul Yolu üzerinde birçok köfteci bulabilirsiniz.

İşte bazı meşhur Tekirdağ köftecileri:

• Özcanlar Köfte (Çarşı, Sahil, Çorlu, Beyazköy Şubeleri)
• Abdi Özcan Tekirdağ Köftecisi (Kolordu Caddesi, merkez)
• Köfteci İbrahim (Nasrettin Hoca Sokak, kent girişi)
• Etoba Restoran (Nasrettin Hoca Sokak, kent girişi)
• Meşhur Köfteci Kardeşler (Yalı Sokak, sahil, merkez)
• Ömür Köftecisi (Kızılay Caddesi, merkez)
• Meydan Köfte Çorba Salonu (Cumhuriyet Meydanı, merkez)
• Tekirdağ Sahil Köftecisi (Cumhuriyet Meydanı, merkez)
• Tekirdağ Sahil Köfte Çorba (Atatürk Bulvarı, sahil, merkez)
• Rumeli Köfte Sergen Özen (Yeni Sanayi Sitesi, merkez)
• Sardunya Köfte ve Çorba (Yeni Sanayi Sitesi, merkez)
• Köfteci Selim (Yeni Sanayi Sitesi, merkez)
• Kurnalı Köftecisi (Ferah Sokak, merkez)
• İki Kardeşler Et Lokantası (Öğretmenler Caddesi, merkez)
• Özcız Köfte Salonu (Şenkal Sokak, merkez)
• Mutlu Köfte (Sanayi Caddesi, çevre yolu)
• Tekirdağ Uçak Restoran (İstanbul Bulvarı, yol üstü)
• Meydan Restaurant Tekirdağ Köfte (İstanbul Bulvarı, yol üstü)
• Gaziköy Köfte (İstanbul Bulvarı, yol üstü)
• Köfteci Sergen (Fatih Sultan Mehmet Bulvarı, yol üstü)
• Şadırvan Lokantası (Çiftlikönü Caddesi, merkez)
• Tat Köftecisi (Ortaokul Caddesi, Topağaç)
• Öge Tekirdağ Köftesi (Tekirdağ İstanbul Yolu, Marmaraereğlisi, yol üstü)
• Melih Öge Tekirdağ Köftesi (Tekirdağ İstanbul Yolu, Yenice, Çorlu, yol üstü)
• Etoba Ekspress (Çandarlızade İbrahim Paşa Caddesi, Süleymanpaşa)

Aklınızda bulunsun

Orijinal Tekirdağ Köftesi tarifinde yumurta ve karbonat bulunmaz. Ayrıca bazı ustalar, ekmek yerine irmik kullanmaya devam etmekte. Bu köftede önemli olan etin yağ oranın iyi ayarlanması ve iyi dinlendirilmesi. Tekirdağ’ı ziyaret ettiğinizde denemeniz gereken lezzetlerden biri. Şimdiden afiyet olsun.

Kaynaklar:
1. https://ci.turkpatent.gov.tr/Files/GeographicalSigns/a280d13c-494e-4e95-abf5-2089e1b3cdfc.pdf
2. https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/tekirdag/neyenir/tekirdag-koftesi
Sorumluluk Reddi:
Bu yazı bilgilendirme amaçlıdır. Herhangi bir reklam, iş birliği, kesin bilgi ve tavsiye içermez. İçeriği uygulamak kişinin kendi sorumluluğundadır. Tariflerde alerjen içerikler olabilir, buna dikkat edilmelidir. Damak tadının kişiden kişiye değişebileceği unutulmamalıdır.